یائسگی از جمله بیماری های شایع زنان می باشد و معمولا در سنین حدود 43 تا 54 سالگی اتفاق می افتد. همانطور که می دانید با شروع یائسگی سطح هورمون استروژن کاهش می یابد و این امر باعث ایجاد تغییرات مختلفی در سبک زندگی و خلقیات فرد می شود.
یکی از دغدغه هایی که خانم های میانسال با آن دست و پنجه نرم می کنند این است که زمان قطع پریود آن ها و یا همان یائسگی شان چه زمانی خواهد بود. همیشه برایشان این سوال پیش می آید که اگر دچار یائسگی زودرس شوند، چه مشکلاتی در انتظار آن ها خواهد بود؟
در واقع یائسگی در خانم ها، خواه یا ناخواه، یکی از بخش های طبیعی و نرمال در زندگی آن هاست که همگی آن را تجربه خواهند کرد. برای بهتر کنار آمدن و مدیریت با این شرایط، خانم ها باید اطلاعات خود را در خصوص این قضیه بالاتر ببرند تا نگرانی کم تر و حالت روحی بهتری در این دوره داشته باشند.
یائسگی چیست؟
یائسگی را می توان یک مسئله فیزیولوژیکی دانست که هر زنی به طور نرمال آن را در زندگی خود تجربه می کند. این مسئله طبیعی است که با افزایش سن خانم ها، هورمون هایی نظیر استروژن کم تر ساخته و ترشح می شود. این همان دلیلی است که باعث می شود تا به تدریج پریود قطع شده و فرد دچار قاعدگی های نامنظم شود. بعد از مدت ها نیز پریود به طور کامل قطع گردیده و آن موقع است که می گوییم فرد یائسه شده است.
یائسگی چه علائمی دارد؟
خانم هایی که در سنین میانسالی و رو به یائسه شدن هستند، می توانند علائم زیر را داشته باشند :
- عرق های شبانه
- دوران قاعدگی نامنظم
- خشک شدن ناحیه واژن
- احساس لرز در بدن
- تغییرات در خلق و خو و حساس شدن
- خشک شدن پوست
- کم پشت شدن موها
- حس گرگرفتگی
- مشکلات کم خوابی یا پرخوابی
- کاهش متابولیسم بدن
- افزایش وزن
هر یک از علائم ذکر شده، می تواند در هر فرد متفاوت از فرد دیگری باشد. از مهم ترین این علائم نامنظم شدن پریود است.
دوران قاعدگی نامنظم
قبل از یائسگی و پایان دوران قاعدگی، بسیاری از خانم ها، شاهد بی نظمی های بسیاری خواهند شد. این بی نظمی ها به گونه ای است که از یک ماه پریود نشده و دوباره ماه بعد پریود می شوند، و یا چند ماه پذیود نشده و بعد از چند ماه دوباره به عادت ماهیانه بر می گردند. با این حال امکان بارداری در سنین یائسگی هنوز هم امکانپذیر خواهد بود. بنابراین اگر از نزدیک شدن به دوران یائسگی اطمینان ندارید، در صورت فراموش شدن زمان پریود، تست بارداری دهید.
این نوع پرش ها در دوران یائسگی بسیار نرمال بوده که همگی خانم هایی که به سن یائسگی نزدیک شده اند، باید انتظار آن را داشته باشند. حال که از سن یائسگی صحبت شد، می خواهیم در ادامه به بررسی آن بپردازیم.
یائسگی از چه سنی شروع می شود و به چه عواملی بستگی دارد؟
سن پایان دوره های قاعدگی، معمولا بین 45 الی 55 سال است. البته نمی توان گفت که این اعداد قطعی و صحیح هستند، چرا که ژنتیک و ورائت مساله ای است که می تواند بر روی سن یائسگی تاثیر بگذارد. برخی ها گمان م کنند که عوامل دیگری همچون یک سری روش ها برای جلوگیری از بارداری، شاخص توده بدنی و مصرف دخانیاتی مثل سیگار نیز بر سن یائسگی تاثیر می گذارند، در حالیکه چنین نیست.
چه زمانی فرد دچار گر گرفتگی می شود؟
در طول گرگرفتگی، احتمالاً احساس می کنید دمای بدن شما افزایش یافته است. گرگرفتگی روی نیمه بالای بدن شما تأثیر می گذارد و حتی ممکن است رنگ پوست شما قرمز شود یا لکه دار شود. این هجوم گرما می تواند منجر به تعریق، تپش قلب و احساس سرگیجه شود. بعد از گرگرفتگی، ممکن است احساس سرما کنید. گرگرفتگی ممکن است روزانه یا حتی چند بار در روز ظاهر شود. ممکن است آنها را در طول یک سال یا حتی چند سال تجربه کنید. اجتناب از محرک ها ممکن است تعداد گرگرفتگی هایی را که تجربه می کنید کاهش دهد. این موارد می تواند شامل موارد زیر باشد:
- مصرف الکل یا کافئین
- خوردن غذای تند
- احساس استرس
- بودن در جایی گرم
آیا یائسگی بر سلامت استخوان ها تاثیر می گذارد؟
کاهش تولید استروژن می تواند بر میزان کلسیم استخوان شما تأثیر بگذارد. این می تواند باعث کاهش قابل توجهی در تراکم استخوان شود که منجر به پوکی استخوان می شود. همچنین می تواند شما را مستعد ابتلا به شکستگی لگن، ستون فقرات و سایر استخوان ها کند.
آیا یائسگی باعث افزایش وزن می شود؟
تغییرات در سطح هورمون ها ممکن است باعث افزایش وزن شما شود. با این حال، افزایش سن نیز می تواند به افزایش وزن کمک کند. بر حفظ رژیم متعادل، ورزش منظم و تمرین سایر عادات سالم برای کنترل وزن خود تمرکز کنید. اضافه وزن می تواند خطر ابتلا به بیماری های قلبی، دیابت و سایر بیماری ها را افزایش دهد.
برای حفظ سلامت استخوان ها:
- غذاهای حاوی کلسیم زیاد مانند محصولات لبنی یا سبزیجات برگ تیره بخورید.
- مکمل های ویتامین D مصرف کنید.
- به طور منظم ورزش کنید و تمرینات با وزنه را در برنامه ورزشی خود قرار دهید.
- مصرف الکل را کاهش دهید.
- از کشیدن سیگار خودداری کنید.
چه آزمایش هایی یائسگی را تشخیص می دهد؟
از آنجا که سطح هورمون ها ممکن است در هر یک از خانم ها حتی از یک روز تا روز دیگر دارای نوسانات زیادی باشد، سطح هورمون ها روش قابل اعتمادی برای تشخیص یائسگی نیست. هیچ آزمایش خون واحدی وجود ندارد که به طور موثری پیش بینی کند که زن در حال گذر از دوران یائسگی است، بنابراین در حال حاضر هیچ اثری برای آزمایش خون برای تشخیص یائسگی وجود ندارد. تنها راه تشخیص یائسگی مشاهده عدم قاعدگی به مدت 12 ماه در یک زن در محدوده سنی مورد انتظار است.
علل یائسگی چیست؟
علت های مختلفی می تواند سبب یائسگی شود. این علل عبارتند از :
- کاهش طبیعی هورمون‌های تولید مثل
- نارسایی اولیه تخمدان
- هیسترکتومی
- شیمی‌درمانی و پرتودرمانی
- فرسایش یا از بین بردن عملکرد تخمدان
کاهش طبیعی هورمون‌های تولید مثل استروژن و پروژسترون
در اواخر دهه سی سالگی در خانم ها، هورمون های استروژن و پروژسترون که پریود را کنترل و تنظیم می کنند، به مقدار کم تری تولید می شوند. اینکار، سبب کاهش قدرت باروری در خانم ها می گردد. با شروع دهه 40 زندگی، همانطور که گفته شد، دوران قاعدگی با بی نظمی های مواجه می شود. به فرض مثال،دوره های قاعدگی بیش تر و یا کم تر شده و یا حتی مدت آن طولانی تر و یا کوتاه تر می شود. اینکار ادامه می یابد تا اینکه در نیمه اول دهه 50 سالگی، به طور کامل متوقف شده و فرد دیگر پریود نمی گردد.
نارسایی اولیه تخمدان و یائسگی زودرس
همانطور که گفته شد، بسیاری از خانم ها یائسگی را بین سن 45 تا 55 سالگی تجربه می کنند. اما ممکن است تعداد بسیار کمی از آن ها ( حدود 1 درصد )، قبل از 40 سالگی یائسه می شوند که به همین دلیل می گویند فرد دچار یائسگی زودرس شده است. از علل یائسگی زود رس می توان به نارسایی اولیه تخمدان ها اشاره کرد. این بدین معنی است که دیگر تخمدان ها نمی توانند به اندازه کافی هورمون های تولید مثل، تولید کنند.
نارسایی اولیه تخمدان می تواند به دلیل عوامل ژنتیکی و موروثی و یا بیماری های خود ایمن باشد. اما همین علت ها نیز دلایل قطعی بر این نارسایی نیست. برای جلوگیری از خانم هایی که خطر یائسگی زودرس در آن ها بیش تر است، توصیه این است که برای اینکه مغز، استخوان ها و قلب آن ها دچار مشکل نشود، تا سن طبیعی یائسگی، هورمون درمانی شوند.
شیمی‌درمانی و پرتودرمانی
یک سری درمان ها برای انواع سرطان ها وجود دارد که همین ها سبب یائسگی زودرس می شوند. پرتو درمانی ها و شیمی درمانی ها، از روش های درمانی سرطان ها هستند. در طی دوره درمانی و یا بعد از آن ها، افراد دچار علائمی شبیه به گرگرفتگی می شوند. با این روش های درمانی و توقف پریود، نمی تواتن گفت قطعا فرد یائسه شده است، بلکه باید همچنان اقداماتی برای جلوگیری از حاملگی در نظر داشته باشد.
هورمون درمانی در دوره یائسگی
همانطور که می دانید هر روشی مزایا و معایب خاص خود را دارد و در رابطه با هورمون درمانی نیز همین موضوع صدق می کند. در واقع هورمون درمانی یک شمشیر دو لبه است.
برای تجویز هورمون درمانی در ابتدا شمما توسط متخصص زنان ویزیت می شوید و یک شرح حال و معاینه از شما گرفته می‌شود. در صورتی که ریسک فاکتوری نداشته باشید و گر گرفتگی شما با سایر روش ها قابل درمان نباشد؛ برای شما هورمون درمانی با سایر روش ها پاسخ نداده باشد برای شما هورمون درمانی با کمترین میزان دارو در یک مدت زمان محدود تجویز می‌شود.
هورمون درمانی در یائسگی
لازم به ذکر است که قطع درمان هورمونی نیز حتما باید زیر نظر پزشک متخصص باشد.
کربوکسی تراپی
از جمله تاثیرات شایع ناشی از یائسگی که در اکثر موارد به آن اشاره نمی شود می توان به: تغییر مخاط واژن و پوست ناحیه ی تناسلی و اطراف ان اشاره کرد.
درمان های دارویی زیادی برای کاهش عوارض ناشی از یائسگی وجود دارد. ولی بدیهی است برای یک خانم سخت است که مدت زمان زیادی از کرم دارویی و یا قرص های مخصوص استفاده نماید!!!
روش کربوکسی تراپی تکنیکی نوین در طب زنان می باشد که می تواند عوارض ناشی از یائسگی را تحت تاثیر قرار داده و کمتر کند. این روش درمانی نتایج قابل ملاحظه و رضایت بخشی را به ارمغان می آورد و می تواند کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد.کربوکسی تراپی در جوانسازی مخاط واژن و قسمت خارجی دستگاه تناسلی اثرات قابل توجهی دارد .کربوکسی تراپی در درمان خشکی مخاط واژن و علایم اداری ناشی از یائسگی و بی اختیاری های ادراری تاثیر بسزایی دارد.این روش در کلینیک دکتر کیمیا قاسمی انجام می شود.
جراحی هیسترکتومی
هیسترکتومی، نوعی روش جراحی است که رحم را از شکم بیمار خارج می کنند. در این روش ها خیلی ها فکر می کنند که با این کار، تخمدان نیز از بین می رود، در حالیکه این چنین نیست و فرد را دچار یائسگی زودرس نمی کند. با این روش، گرچه دیگر فرد پریود نمی شودف اما این نشان از آن نیست که دیگر تخمدان ها تخمک آزاد نمی کنند، بلکه برعکس؛ تخمدان ها همچنان هورمون های استروزن و پروژسترون تولید می کنند.
جراحی هایی نظیر اووفرکتومی دو طرفه و هیسترکتومی کامل و سبب یائسگی زودرس می شوند. در این جراحی ها، رحم و تخمدان، هر دو توسط متخصص زنان و زایمان از بدن خارج می شود. در این حالت، پریود به محض خارج کردن رحم و تخمدان، متوقف می گردد و فرد را دچار حالت هایی همچون گرگرفتگی و دیگر علائم یائسگی می نماید.
فرسایش یا از بین بردن عملکرد تخمدان
فرسایش تخمدان ها ممکن است بر اثر جراحی ها، رادیوتراپی ها و هورمون درمانی ها صورت گیرد. این روش ها برای خانم هایی انجام می گیرد که به تومورهای گیرنده مثبت استروژن مبتلا هستند.
برای یائسگی، چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
به دنبال رفع نگرانی هایی که خانم ها در نزدیکی دوران یائسگی و بعد آن دارند، باید به متخصص زنان و زایمان مراجعه کرده و مراقبت های بهداشتی را انجام دهند. این مراقبت ها، به دلیل بالا رفتن سن، می تواند شامل تست ها و آزمایش های غربالگری باشد. این آزمایش ها عبارتند از :
- ماموگرافی
- غربالگری تری گلیسیرید
- کولونوسکوپی
- آزمایش تیروئید ( در صورت داشتن سابقه و معاینه لگن و پستان ها این آزمایش ضرورت دارد، در غیر این صورت خیر.)
اهمیت دوران یائسگی
مراقبت‌های بهداشتی پیشگیرانه با افزایش سن ممکن است شامل آزمایش‌های غربالگری بهداشتی توصیه شده، مانند
نکته : چنانچه بعد از یائسگی، فردی دچار خون ریزی شود، باید به پزشک مراجعه نماید.
چرا دوران یائسگی به توجه احتیاج دارد؟
معمولا به زنان یائسه به مقداری که باید توجه نمی شود و در قشر فراموش شده جامعه قرار دارند. زمانی که زنان به سن یائسگی وارد می‌شوند، در معرض مقدار زیادی از بیماری ها قرار می گیرند.
انواع سرطان ها، دیابت، اختلال چربی خون، درد مفاصل، پوکی استخوان ، چاقی، اختلال خواب و یکسری از مسائلی که مختص دوران یائسگی هستند مانند؛ خشکی واژن، گر گرفتگ و اختلال عملکرد جنسی.
بنابراین واجب است که به آن ها توجه خاصی داشته باشید و از آن ها غافل نشوید.
تغذیه در دوران یائسگی
در حوالی یائسگی چه بخوریم؟
- در این سن حجم ماهیچه ها رو به کاهش است، نرمش و ورزش و افزایش مصرف پروتئین ها کمک کننده است. تخم مرغ، کره بادام زمینی، لبنیات، عدس، بروکلی، لوبیا، اسفناج و ماهی سرشار از پروتئین است.
- با افزایش سن کاهش متابولیسم و افزایش وزن داریم. فیبر باید در رژیم غذایی افزایش یابد که فواید زیادی دارد، فرد دیر تر گرسنه خواهد شد، احتمال چاقی کمتر می‌شود و شانس ابتلا به سرطان و مشکلات قلبی و سکته قلبی کاهش می‌یابد.
- با افزایش سن شانس پوکی استخوان افزایش می یابد و مصرف کلسیم و ویتامین دی این احتمال را کاهش می دهد.
در این دوران باید موارد زیر را در رژیم غذایی افزایش دهید.
- پروتئین
- کلسیم
- فیبر
- امگا۳
اگر در دوران یائسگی هستید، ممکن است که زمان سختی را تجربه کنید که باعث ناراحتی شما می شود. در ادامه شما می توانید سوالات خود را در رابطه با این دوران در بخش دیدگاه های همین مقاله مطرح کنید تا پاسخ خود را توسط دکتر کیمیا قاسمی متخصص زنان و زایمان دریافت کنید. همچنین می توانید از طریق راه های ارتباطی مانند اینستاگرام با دکتر کیمیا قاسمی در ارتباط باشید.
0 Comments