هیسترکتومی یک عمل جراحی برای برداشتن رحم است که ممکن است به دلایل مختلفی از جمله خونریزی شدید، فیبروم‌های بزرگ، افتادگی رحم، اندومتریوز یا حتی سرطان انجام شود. این جراحی به معنای پایان قاعدگی و ناتوانی در بارداری است و بسته به شرایط بیمار، ممکن است همراه با برداشتن تخمدان‌ها و لوله‌های رحمی نیز باشد.
بیشتر بخوانید: روشن کردن واژن با لیزر
انواع جراحی هیسترکتومی
آنچه انجام یکی از این جراحی ها را الزام آور می کند، نوع بیماری و میزان پیشرفت آن است. بنابراین جراح با بررسی شرایط عمومی بیمار و همچنین موقعیت رحم یکی از جراحی های زیر را توصیه خواهد کرد:
- جراحی هیسترکتومی کامل
در این روش دهانه رحم و رحم به طور کامل برداشته خواهد شد.
- جراحی هیسترکتومی جزئی
در این جراحی رحم برداشته شده ولی دهانه رحم برای بیمار باقی می ماند.
- جراحی هیسترکتومی رادیکال
زمانی که بانوان به سرطان رحم دچار شده باشند، این جراحی به آن ها توصیه خواهد شد. در این جراحی قسمت فوقانی مهبل، دهانه رحم، رحم و همچنین بافت های درون لگنی برداشته خواهد شد.
- جراحی هیسترکتومی بدون برداشت تخمدان ها
اگر جراح تشخیص دهد که جراحی هیسترکتومی می تواند بدون برداشت تخمدان ها صورت گیرد. از این جراحی استفاده می کند. با خارج نکردن تخمدان ها ترشحات هورمونی به قوت باقی خواهند ماند و تنها در زمان قاعدگی بانوان درد های عضلانی را تجربه می کنند. ترشحات هورمونی برای بانوانی که این جراحی را انجام می دهند تا شروع یائسگی ادامه خواهد داشت.
روش های انجام جراحی هیسترکتومی
جراحی هیسترکتومی بسته به شرایط بیمار و نظر جراح با روش‌های مختلفی انجام می‌شود. هر روش مزایا، معایب و زمان نقاهت متفاوتی دارد. در ادامه، مهم‌ترین روش‌های هیسترکتومی را معرفی می‌کنیم:
1. هیسترکتومی شکمی (Abdominal Hysterectomy)
- نحوه انجام: با ایجاد برش بزرگ روی شکم (معمولاً افقی یا عمودی)
- مزایا: مناسب برای تومورهای بزرگ، چسبندگی زیاد یا بیماری‌های بدخیم
- معایب: دوره نقاهت طولانی‌تر، جای بخیه قابل مشاهده، درد بیشتر
2. هیسترکتومی واژینال (Vaginal Hysterectomy)
- نحوه انجام: رحم از طریق واژن بدون برش روی شکم خارج می‌شود
- مزایا: بدون اسکار روی شکم، درد کمتر، بهبود سریع‌تر
- معایب: محدودیت در دید جراح، مناسب برای رحم کوچک یا بدون چسبندگی شدید
3. هیسترکتومی لاپاراسکوپیک (Laparoscopic Hysterectomy)
- نحوه انجام: با ایجاد چند سوراخ کوچک روی شکم و استفاده از ابزار لاپاراسکوپی
- مزایا: کمترین تهاجم، بهبودی سریع، درد کم، اسکارهای کوچک
- معایب: نیاز به تخصص بالای جراح، زمان عمل کمی بیشتر از روش باز
4. هیسترکتومی لاپاروسکوپیک از طریق واژن (LAVH)
- ترکیبی از روش لاپاراسکوپی و واژینال است. ابتدا بخشی از عمل با لاپاراسکوپ انجام می‌شود، سپس رحم از طریق واژن خارج می‌گردد.
- مزیت: دید بهتر برای جراح و مزایای بهبودی سریع
مزایای جراحی هیسترکتومی
در ادامه، مهم‌ترین مزایای این جراحی آورده شده است:
✅ 1. پایان دائمی خونریزی‌های غیرطبیعی
هیسترکتومی درمان قطعی برای خونریزی‌های شدید، طولانی یا دردناک قاعدگی است که به درمان‌های دارویی پاسخ نداده‌اند.
✅ 2. درمان قطعی فیبروم‌های بزرگ یا دردناک
در مواردی که فیبروم رحم باعث درد شدید، فشار لگنی یا ناباروری شده، برداشتن رحم می‌تواند راه‌حل مؤثری باشد.
✅ 3. پیشگیری یا درمان سرطان‌های زنان
در برخی موارد، هیسترکتومی به عنوان درمان یا پیشگیری از سرطان رحم، دهانه رحم یا تخمدان‌ها انجام می‌شود.
✅ 4. رفع درد مزمن لگن
اگر درد مزمن لگنی ناشی از اندومتریوز، آدنومیوز یا فیبروم باشد، جراحی هیسترکتومی می‌تواند درد را به‌طور قابل توجهی کاهش دهد.
✅ 5. عدم نیاز به پیشگیری از بارداری
پس از هیسترکتومی، بارداری دیگر امکان‌پذیر نیست، بنابراین نیازی به روش‌های جلوگیری از بارداری نخواهد بود.
✅ 6. افزایش کیفیت زندگی در صورت موفقیت جراحی
در زنان با علائم شدید و آزاردهنده، این جراحی می‌تواند منجر به بهبود خواب، انرژی، میل جنسی و عملکرد کلی روزمره شود.
تاثیر جراحی هیسترکتومی بر عادت ماهیانه و دوران یائسگی
در پاسخ به این پرسش باید بیان کنیم که پس از انجام این جراحی بانوان دیگر عادت های ماهیانه را تجربه نخواهند کرد. اما در مورد یائسگی باید بگوییم که تجربه یائسگی و یا عدم تجربه آن پس از این جراحی بستگی به نوع جراحی هیسترکتومی خواهد داشت که در آن جراح اقدام به حذف تخمدان ها کرده باشد یا خیر. از اینرو با حذف کامل تخمدان ها به علت افت ترشحات هورمونی، بلافاصله علائم یائسگی نمایان می شود، چه بسا که این علائم شدید تر از یائسگی طبیعی نیز خواهد بود. از جمله سوالات متداول بانوان در مورد انجام این جراحی موضوع کاهش میل جنسی است. پاسخ این سوال قدری ناراحت کننده است . چرا که با حذف تخمدان ها هورمون هایی که نقش مستقیم بر ایجاد میل جنسی دارند نیز حذف شده، از این رو میل جنسی بانوان پس از این جراحی کاهش می یابد.
جراحی هیسترکتومی با حفظ رحم امکانپذیره؟